home -
(GE)ZICHT-
drhouwen@ingeborgs.org

email SHUNT

hoofdstuk 1

Vierkant in het rond, stond er op zijn t-shirt toen hoofd-inspecteur Nijenbrand op woensdag 3 Maart via zijn politiecomputer op het Internet de volgende tekst ontving :

0
It wasn't so bad it happened in explosions.

1
Zomer zesennegentig zie mij voor het Instituut van Marginalen kutje naar het grachtenwater blik gericht op de Mislukkelingen Centrale fiets op slot zettend dan achter een boom springend voor de man bij wie ik ben afgestudeerd die namelijk langs loopt. En in de wachtkamer van de Werklozen Centrale alweer een bekende Nederlander een multi-culturele dj door wie Ekster zich anaal liet penetreren in zijn bisexuele tienertijd.
`Jij hier?' roept deze B. door de ruimte en ik loop op hem af met het antwoord: `De vrije markt wil me niet eens als serveerster .' We zitten op gladde gele kunststoffen zitkuipjes aan een circel van staal zo dicht mogelijk naast elkaar. Links tegen de muur ikonisch neergezakt naast een koffieautomaat zit een oude straatman. Rechts een rij deuren in Ikea's Gebroken Zomerkleuren met grote dikke primaire plakcijfers. Zijn dit de verhoorruimtes? Gaat het daar gebeuren? Mensen worden opgeroepen en lopen door de ruimte om achter de deuren te verdwijnen. Achter mij achter een heuphoge balie praat een dikke kale ambtenaar van middelbare leeftijd in een staande microfoon. Mijn mind shift als een juffershondje met name vanwege het collectieve afroepen. Dan kamer zeven. Een buro splijt de ruimte in tweeèn en aan de overkant onder een laaghangende kamerbrede Tl-lamp zit het big. Zijn ellebogen steunen op het buro zijn vingertoppen tikken tegen elkaar hij heeft rode wangen en blond haar en hij draagt een lichtblauw overhemd.
`Bastiaan Krul.'
`Pella Feddema.'
`Dit betreft een zogenaamd DMO.'
`Een doelmatigheidsonderzoek dat had ik begrepen ja.'
`Dat betekent dat we wat gegevens willen bekijken.'
`Dat stond in het formulier.'
`Heeft u het ingevuld en meegenomen?'
`Ja zeker natuurlijk.'
Ik zet de ongesorteerde post in een bewaardoos van Blokker op het buro.
`Sorry.'
Krul kijkt mild. Ik heb een administratie-fobie.
`Paspoort. Okee. Huurcontract. Mooi. Huurbetalings-bewijzen. Goed. Bewijs Van Inschrijving Arbeidsbureau? Onder je bul? Mm. Ziekenfonds Polis? Okee. En heb je nog gesolliciteerd of lopen er misschien sollicitaties?'
`Ik heb wat dingen op papier gezet die in de toekomst wellicht veel geld zullen gaan opleveren.'
`Wat voor dingen?'
`Postmoderne fictie televsie.'
`Aha.'
Big bundelt alle dokumenten en staat op.
`Ik kopieer deze gegevens daarna kijken we ernaar.'
Tien beklemmende minuten later.
Hij :`Jij bent dubbel afgestudeerd?'
Ik : ` In 1995 en 1996.'
Hij: `Je hebt dus twee opleidingen afgemaakt? '
Spraakstoornis.
De arbeidsconsulent maakt zijn eerste aantekening.
Ik : `Ik ben een doctorandus en een kunstenaat. Dat betekent dat ik het liefst mijn eigen concepten vertaal in beeld en geluid maar ik neem ook opdrachten aan. Niets is mij te dol meneer Krul. Het is hooguit een kwestie van een jaar.'
`Wat bedoel je daarmee?'
`Dan zijn jullie van me af.'
Krul kijkt met ingezakte kin mijn papieren in.
`Je vertoont elke week iets op het Kunstkanaal? "De Jongen Jongen"?'
`Elke maand een aflevering tegen een klein honorarium.'
`Worden je filmpjes goed bekeken?'
`Het is lokale televisie.'
`Ik heb zelf ook op een kunstakademie gezeten. De Akademie Voor Fotografie in Deventer.'
`Aha. Leuk.'
`Ken je die akademie?'
`Nee.'
`Zal ik iets over mijzelf vertellen?'
`Waarom niet?'
`Ik ben afkomstig uit een typisch rood nest. Een PVDA gezin. Het was niet zo vanzelfsprekend dat ik iets met kunst wilde doen. Veel te onzeker enzo. Maar ja ik moest en ik zou. Je kent dat heilige moeten misschien wel.'
Nu zakken mijn lippen. Big vertelt door.
`Toen ik eenmaal klaar was in Deventer ben ik videodokumentaires gaan maken voor TVWest via een oom van mij. Ken je TVWest?'
`Van het sigarettenmerk?'
`Nee voor mensen uit de omgeving van het Westland.'
`Aha. Hoe heet uw oom?'
`Klaas Krul.'
`Aha.'
`Hij liet mij een dokumentaireserie maken over de tuindercultuur.'
`Nice.'
`Heel nice maar het lukte me niet om ergens anders ook opdrachten te krijgen. En één opdrachtje per maand van steeds dezelfde opdrachtgever is officieel wettelijk natuurlijk onvoldoende voor een free-lancer.'
Officieel wettelijk natuurlijk.
`Natuurlijk.'
`Maar het meest vervelende vond ik dat ik niet genoeg verdiende om zelfstandig rond te komen. Toen ben ik werk gaan zoeken via het Arbeidsburo. Ik werk nu een jaar als arbeidsconsulent en ik vind het een erg leuke baan. Ook fijn is dat mijn vader trots is op mijn vaste aanstelling. Voordat ik ging werken heb ik ook een jaar een uitkering gehad.'
Speechless. Ik pak mijn sigaretten.
`Mag ik?'
`Nee. Maar van mij wel hoor.'
Hij geeft mij een vuurtje en een asbak.
`Onze persoonlijke achtergrond lijkt op elkaar toch?' vraagt hij dan.
`O natuurlijk helemaal.'
Wanneer krijgt de ambtenaar zijn punten? Als ik emotioneel doorsla? O Bassie terwijl jij alles doet om je eigen geld te verdienen O Bassie blijf ik stijfkoppig en verblind ouderwets en rebels o Bassie heb je een omscholingscursus voor me? Moeten we naar dat breekpunt toewerken? Fijn soort manager hebben ze bij de soos in de arm genomen iemand die gelooft in het werken met confronterende voorbeelden. Mirror management. JEKKES.
Ik: `Rollenspel hoort thuis in de jaren zeventig meneer Krul.'
Hij:`O ja?'
Ik :`Waarom vertel je mij dit allemaal?'
Ik: `Het is toch ongebruikelijk voor een ambtenaar om zo intiem en persoonlijk te worden met zijn cliènten? Of zie ik dat verkeerd.'
Zijn gelaat heeft de uitdrukking aangenomen van een gekookte vis.
Hij: `Zou je het misschien leuk vinden als ik je wat werk van mezelf opstuurde?'
Ik : `"Werk van jezelf opstuurde"?'
Hij :`Ik zou het leuk vinden om je wat materiaal te laten bekijken van mezelf. Foto's video's treatments....'
Ik: `Ter beoordeling?'
Hij: `Ter vergelijking. Volgens mij heb jij er verstand van.'
Ik: `O nou eh stuur maar wat. Je hebt mijn gegevens. Zijn we klaar ?'
Hij kijkt in mijn dokument.
`O ja. Eén van je giro afschriften is in Toulouse afgestempeld. Ben je in het buitenland geweest?'
`Ja.'
`Vakantie geweest?'
`Niet echt.'
`Werk?'
`Betaald? Nee.'
`Hoe lang ben je daar geweest?'
`Twee weken.'
`Heb je daar een formulier voor ingevuld?'
`Een "formulier"?'
Ik krijg de slappe lach. Het lijkt wel
`Sorry.'
`Geeft niet hoor. Mensen met bijstand moeten elke doordeweekse dag beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Je hebt recht op twaalf dagen vakantie per jaar de weekenden niet meegeteld. Als je weggaat moet je dat melden op een vakantieformulier. '
`Dankuwel voor de informatie. Zijn we klaar? Ik heb een afspraak. Op het terras.'
Mijn superieur kijkt op zijn horloge.
`Het is wel goed ' zegt hij.
Om elkaar de hand te kunnen schudden zouden we ons in een vreemde bocht moeten wringen. Dit vanwege de laaghangende kamerbrede lamp. Bas draagt een das zie ik tijdens het handen schudden.
`Krijg ik geen reprimande?'
`Wat?'
`Slaag lijfstraffen strafkorting?'
`Sorry ik begrijp je niet.'
`Het formulier?'
Hij kijkt nog eenmaal in mijn dossier
`Je zit hier pas een half jaar. O nee nee nee joh.'

In de jonge ambtenaar herkent Nijenbrand gaandeweg het 28-jarige mannelijke slachtoffer dat op 28 Februari, minstens twee weken dood maar met een identiteitskaart om zijn hals, door Wilson binnen was gebracht. Voorpaginanieuws. Vanwege de identiteitskaart zat hij maandag 1 Maart in West-Friesland op een tulpenboerderij bij de firma Lol Tulips; Lol was de familienaam van het lijk. Met een Volks Krant was hij de rouwkamer binnengelopen. Een agent dook buiten diensttijd een 18 jarig lijk op uit een sloot bij Waverveen, schreef het dagblad. Op de foto een druipende agent Wilson in een contrasterende korte witte badjas naast het lijk verpakt in blauw landbouwplastic. De vader vond de tikfout afschuwelijk en iemand maakte zich kwaad over de foto boven de tekst. Maar zonder enige professionele aanwijzing keerde hij terug naar het Politie Instituut en daar stelde hij toen uit pure verveling de magische triade samen. Search the Internet: big bijstand amsterdam. "Big" in de Engelse klank en betekenis, verwijzend naar de mega enquête die Commissaris Vroland wilde laten uitvoeren onder alle Amsterdamse steuntrekkers; een slinger aan het onderzoek richting het veilige vaarwater van de grote nationale geldstromen; "bijstand" en "Amsterdam" omdat het lijk een ambtelijke betrekking bekleedde bij de Sociale Dienst. Herrezen in letters worden de gegevens interessant; het lijk hoorde bij iemand die zich schuil hield in het Internet. Eindelijk leek zijn politieleven op een middelmatige West Coast Internet Soap. Bij de jongens van de Vrieskist - jongte studenten geneeskunde - kon hijbegrip kweken voor het onderwerp. Hij kon rustig beweren dat zijn levende rapport twee weken oud was want 616 KBites groot met een gemiddelde groei van 44 van per dag waaruit bleek dat de schrijftijd gestart was vlak na de moord: een dag of veertien voordat Wilson het lijk opdook. De studenten medicijnen vonden het een plausibele zaak. Maar ze hielden niet van lezen.
Donderdag droeg hij zijn Lost Highway t-shirt en belde commissaris Vroland met de mededeling dat officier Eidelskerk hem achter zijn computer had zien zitten alsof hij naar een belangrijke voetbalwedstrijd keek. Hij herkende de Ajax Mentaliteit, die thuishoort in het Amsterdamse corps, en kondigde Rapport Pellema aan als een serie maatschappelijke goals. Inmiddels heeft hij besloten politiepsychologe Martha Wisman te verleiden om het project te ondersteunen. Ter voorbereiding belt hij zijn moeder; een gesprek dat hij tapet om later te kunnen analyseren, bij wijze van zelfbespiegeling (zoals een vrouw haar ovulatie meet). Hij draaide, ze nam op en en hij hoorde een hymne.
`Hymne Hymne Hymne.'
`Jozef. Doe normaal.'
`Mamies wonderboy.'
HIj vertelde het geoede nieuws.
`Het verhaal leeft, mama. Het beweegt onderaan de pagina's. Het is een levend iets. Het moet alleen aandacht krijgen.'
`Jezus Jozef, je bent 33, het is midden in de nacht. Neem een vrouw en een kind en een hond en een hobby!'
Al die elementaire weerstand. Wat een lijden.
`De tekst groeit in fasen, zoals het zelfbewustzijn. Het is prachtig. Heel natuurlijk.'
`Pfff. Je hoeft niet eens van imago te veranderen. Alleen maar een disco binnenlopen. Volgens de Cosmopolitan komen de jaren tachtig weer terug via een echogolf uit New York.'
Zijn moeder was zo on-Nederlands. Zo absoluut werelds en universeel. Direct naar de tepels. Maar hij durfde haar niet zijn oedipale kanten te bekennen. Kon niet. Mocht niet.
`Moesjepoesje, surf naar hateeteepeedubbelepuntslashslashweeweewee-puntvlaggetjetorentjepuntrapportpellemapunt5punt1puntpolitiepuntuu.'
Maar zijn moeder begreep
`Echt niet .... wat je wilt. Wat wil je?'
`Ik wil dat jij ziet op de Interface hoe de tekst wordt opgebouwd rond een lijk. Heel simpel. Ik wil dat je mij begrijpt.'
`Jozef. '
`Mama, ik ben je zoon.'
`Jozef. Alsjeblieft.'
`Praten werkt goed op het zelfvertrouwen.'
`In naam van de Ouderen Partij, laat me met rust.'
Het ging niet om de woorden maar de intentie. Altijd op het moment dat hij de hoorn neerlegde met zijn moeder, bonsde zijn hart harder en ervoer hij met terugwerkende kracht levensvrijheid, en waren het dat soort gedachten die hij als aftershave of zeewind door wilde fluisteren in jonge onbedorven meisjesoren. Hij wist ineens zeker naar de Politie Academie in Franeker te zijn gegaan omdat zijn moeder van Hill Street Blues hield. Hij begreep niets van zichzelf. Hij
was alleen ontzettend ontzettend slim.

Op vrijdagavond nodigt hij zichzelf uit bij Martha Wisman. Onaangekondigd betreedt hij haar huis in de Vondelparkbuurt via de voortuin. Daar staat zij toevallig met rode rubberen balletjes te sporten.
`Martha! Ik heb de moord opgelost.'
`Nijenbrand? Je lijkt wel een...'
`Nee, echt waar, luister...'

(in de koffiekamer)
`Internet is opgeklopt technocratisch gezeik. Niks nieuwe wereldorde, we kopieren de geschiedenis. Het is allemaal oude ellende in een nieuw jasje. Het gaat alleen sneller en groter. Dat gezeik met die paspoorten en hackers en spionnen...tt...'
`Martha,' zegt hij zo streng als zijn moeder, `Dit is geen software spelletje, geen visueel sensorisch narratief spektakel, geen commercièle instelling. Het is een geschreven verklaring op het Internet; een tekst die elke dag wordt aangevuld. Het is dus een verhaal dat groeit in twee tijden: in die van ons allemaal en die van haar in het verhaal. En somewhere the twain shall meet! Beide processen interesseren me omdat beiden in verbinding staan met het lijk, en de moord oplossen: dat is nu eenmaal onze taak. Vind je het niet boeiend? Is het geen pracht ouverture?'
`Hoe kom je aan al deze gedachten?'
`Dit onderzoek wordt mijn bijdrage aan de forensische wetenschap. Zal ik beginnen? Pella is een werkloze free-lancer. We zien haar een controlebezoek afleggen bij de Amsterdamse Sociale Dienst.'
`Nijenbrand, je bent gek.'

(voor het scherm)
`Overbewust trutje houdt politiekoppel van werk.'
`Yes! Constructief denken, geschiedenis schrijven! Hollands hoofdinspecteur lost moord op via het Internet en bevrijdt Nederlands politieapparaat in één klap van negatief imago binnen de nationale en internationale gemeenschap. Gezagscrisis in één keer opgelost. Martha, we werken aan een wereldzaak en staan aan het prille begin van een prachtige ervaring. Hier zie je hoe de tekst is ingedeeld: heel simpel in nummers.'
`Geen plaatjes! Alleen maar letters!'
`Jezus Martha, lees dan!'

(na het lezen van deel I)
`Deeltje vier is heel heftig. Ekster verhuurt zijn huis onder aan een relatie van de buren. Mensen van wie bekend is dat het dealers zijn in harddope. '
`Nog geen reden om een bon uit te schrijven.'
`Blijkbaar moet ze de omstandigheden eerst kwijt.'
`Ja ja.'
`Heel normaal toch?'
`Niet als het verband houdt met een moord.'
`De huurder wordt byzonder indringend beschreven. David Hammilton is zijn naam.'
`David Hammilton? David Hammilton van Anaïs Anaïs?'
`Een klassieke criminele figuur wordt heel duidelijk geïntroduceerd. De tekst is opgebouwd uit klassieke criminele elementen. Je kent die mop over stekelbaarsvrouwtjesvissen en pornofilms?'

(na de wijn en de soep)
`Roodhaartje en Brunette?'
`Un deux trois, Martha, lees eerst even iets over het sexleven van deze mensen.'

(na deeltje 5)
`Een meisje dat klaarkomt met haar hoofd op zijn borst terwijl de rode zomerzon blauw opkomt. Ik ga morgen niet sporten.'
`Ik noem dit het einde van het Eerste Hoofdstuk.'
`Bijbels. Het lijkt wel het literatuurclubje van Mevrouw Vroland. Heeft de site veel hits?'
`Geen idee, goeie vraag.'

(Martha's vriendin klopt op de deur en biedt beide politiemensen een ontbijtje aan. Flinterdunne pannekoekjes met eigengemaakte notenvulling en aardbeienjam en koffie met warme melk. Martha slaat een beetje door over het sexuele aspekt, valt Nijenbrand dan al op.)

Hoofdstuk 2

Maandag 8 maart. Door het raam van Commissaris Bertold Vroland's kantoor aan het einde van De Gouden Gang in het Politie Instituut landt een libelle op de borst van Nijenbrand, tussen die dag de woorden: Het Juiste Midden Waarvan?. De hoofdinspecteur ligt op een stoel, zijn handen bezig met een plastic map met papieren. Wisman staat naast hem en vloekt bij het tapijt. Commissaris Vroland trekt aan zijn ochtendsigaartje.
`Goed,' zegt hij.
Nijenbrand springt uit zijn stoel.
`Dit betreft een bij de zaak Lol betrokken figuur.'
`Deze figuur hebben wij gesproken nog gezien,' reageert Martha.
`Zij is als een anonieme tipgever.'
`Een spion in jouw hoofd.'
`Dat soort a priori uitspraken zijn arrogant.'
`Ik doe geen a priori uitspraken. Ik trek conclusies en grenzen. Je moet niets of niemand vertrouwen op het Internet.'
`En van wie heb je dat gehoord: de Volks Krant?'
`Ho!' roept Vroland, `Betreffen dit aanwijzingen over het lijk uit de Waver?'
`Niet in de normale zin des woords,' geeft Nijenbrand toe.
`Geen bewijsbaar verband dus,' bijt Wisman.
`Nóg niet bewijsbaar!'
Vroland maakt een gebaar dat stilte eist.
`Wisman?'
`Commissaris Vroland, hoofdinspecteur Nijenbrand staat bekend als een gepassioneerd en creatief persoon en hij is de enige in het hele korps die op een andere manier bezig is met het medium Internet dan gebruikelijk. Hij bezoekt geen porno-sites.'
`Hoe weet jij dat?'
Al die tijd keek Nijenbrand schuin vanuit zijn ooghoeken op haar neer.
`Nijenbrand,' waarschuwt Vroland, `Laat Martha uitspreken!'
Martha glimlacht dankbaar.
`Dank u commissaris. Omdat wij dat bijhouden in opdracht van het Ministerie van Justitie, middels CyberPatrol Corporate ,' beantwoordt Martha daarna Nijenbrands vraag.
Nijenbrands bloed begint zichtbaar te stromen, helemaal wanneer hij Martha hoort zeggen
`Laten we het postulaat hanteren dat het politieapparaat Rapport Pellema niet serieus kan nemen. Representaties van personen in cyberspace monden meestal uit in marginale communicatieprojecten.'
Nijenbrand lacht diep en verachtelijk.
`Wij zijn politiemensen,' zegt Martha dreigend ,`Niets in het verhaal wijst op moord, niets wijst op georganiseerde drugshandel, niets wijst op iets van waarde voor ons. Commissaris, ik hoor mij bezig te houden met de psyche van daders en slachtoffers, waar ik niet voor ben opgeleid is een verwarde collega. Hoofd-inspecteur Nijenbrand leeft in een wereld die niet groter is dan de wanden van zijn eigen verstand. Hij wil iemand beschermen die, als ze bestaat, onder bescherming staat van zichzelf.'
`Mooi gezegd , Wisman,' zegt Nijenbrand, `Maar ik zeg: de moord vormde de aanleiding tot ontrafeling van een psychische knoop die eerst nog gelokaliseerd moet worden middels narrative thought. '
Martha schaterlacht.
`Lach maar lui varken,' roept Nijenbrand , `ik hanteer wapens uit jouw taalgebied!'
Hij wijst beschuldigend naar Martha.
`Jij bent hier om ons in te laten zien hoe mooi de dood kan zijn en hoe fascinerend voor sommigen. Dikke witte naakte ambtenaar met blonde haren deinzend als zeewier en hoe het langzaam opstijgt omdat het eindelijk zijn laatste adem verplaatst heeft naar fijnzinnige zijvleugels. Hoe het karkas voor onze volledigheid boven komt drijven en op wordt gedoken door een collega, die toevallig voor zijn plezier elke zondag rondfietst in het geusbsidieerde natuurwater. De kogels waren er om de gevoeligste van zijn fysieke onderdelen te vernietigen: het brein.'
`Dus,' gaat Nijenbrand verder, `hoe zou jij schrijven als je met dit soort mensen was omgegaan?'
Martha ademt in alsof ze een smash moet maken en blaast dan heel langzaam de lucht weer uit. Ze zet haar handen om haar heupen.
`Wat denk je nou allemaal autistisch wereldvreemd sensatiebelust mannetje.'
Nijenbrand:
`Commissaris, Martha Wisman hier is bot, ongevoelig en onbekwaam voor het uitoefenen van haar functie, die sowieso naast de waarheid van de werkelijkheid valt. Als ze niet mee wil werken is ze ongewenst in het Politie Instituut.'
Commmissaris Vroland leunt naar voren en slaat met zijn hand op de muislap. Rinkelende lepeltjes op koffieschoteltjes.
`En nou gedragen jullie je als normale politiemensen of ik zet jullie allebei - zonder dat de pers eraan te pas heeft hoeven komen! - met burodienst! Stelletje gymnasiasten.'
Er wordt op de deur geklopt. Straatagent Wilson Groenteboer, na opspeuring van het lijk uitgerust met een extra streep op zijn uniform, komt binnenlopen.
`Commissaris, ik kom U de spreadsheets van de enquête aanbieden.'
`Onze eerste database, goed gedaan Wilson,' roept de commissaris.
Nijenbrand geeft Martha een hand, geeft de commissaris een hand, pakt zijn papieren en loopt langs Wilson de deur uit.
`Wat ga je doen?,' vraagt Vroland.
`Mijzelf afrukken en daarna ga ik echt aan het werk. Met Rapport Pellema.'
`Kinderachtig,' spuwt Martha.
`Dit verhaal groeit naar de eerlijke waarheid toe,' zegt de hoofd-inspecteur.
`Groeit naar de wat?' vraagt Vroland.
Martha laat een boertje.
Wilson salueert.
`Kan ik gaan Commissaris Vroland?'
Vroland knikt.
`Dank je Wilson.'
Korte machtsstrijd tussen Wilson en Nijenbrand in de deurpost. Wilson vertrekt. Nijenbrand :
`Commissaris Vroland, ik vraag alleen maar tijd om een strategie te ontwikkelen die de oplossing van deze zaak bespoedigt. We moeten de schrijfster grijpen voordat het te laat is voor een levende verklaring.'
Martha kijkt Vroland indringend aan.
`Als Nijenbrand om mijn tijd vraagt dan vraag ik om een extra contract.'
Vermoeidheid treft de commissaris.
`U moet niet vergeten dat meerdere rechercheurs een beroep op mij kunnen doen binnen een bevroren salarisschaal.'
`Ja, ja. Dus,' zegt hij, `wat jullie betreft moet er een zaak worden gemaakt van dit rapport waar Nijenbrand mee komt?'
Nijenbrand knikt. Wisman:
`U moet uw officiele goedkeuring verlenen, ik wil hier niet over lastig worden gevallen in mijn vrije tijd. Ik heb ook nog een relatie en een hobby. '
`Interessant ,' zegt Nijenbrand , `Ik ben Jozef Nijenbrand uit 1971 en dit.....'
Hij legt met een elegant gebaar een uitselecteerde print van de online versie op Vrolands buro.
`...dit is Rapport Pellema uit 1997.'
Vroland kijkt zijn beide mensen aan.
`Ik zal mij erin verdiepen.'
`Goed,' zegt Martha en ze loopt de gang op, Nijenbrand met zich meetrekkend.Commissaris Bertold Vroland holt naar de deurpost en steekt zijn hoofd in de gang.
`Misschien dat iemand de volgende keer de deur achter zich dicht zou kunnen trekken...?'

Mevrouw Ter Heul zijn secretaresse krijgt opdracht om niemand meer binnen te laten. En ze wordt gevraagd om verse koffie. En of ze door kan bellen aan Selma, zijn vrouw, dat hij geroosterde roofvogel wil eten. Daarna gaat Vroland met Rapport Pellema op zijn officebank liggen, onder zijn boekenkast met fictie & filosofieboeken en een modern schilderij van de koningin van Holland kaal. Hij begint te lezen en valt al spoedig in slaap.

3 Daar zit hij. Met lange loshangende ledematen op een stoel in de zon aan de gracht in de schaduw van oude bomen en gekleed in een pastorale blauwe katoenen werkbroek met een glimmend psychedelisch bloesje. Haartjes lekker clean opgeschoren. Je ziet ze bijna niet onder de franse boerenpet. Zeven jaar geleden deed hij nog aan body art denk ik weemoedig en zet mijn bril af vaste voorwaarde om geen ruzie te krijgen. Ik ga op de leuning van zijn stoel zitten.
`Liefje.'
`Pella doe normaal.'
Vreugde
`Ik had een hele rare ochtend. Snap jij waarom ze van die grote bureau's hebben bij de....?'
Uit schaamte voor de andere mensen op het terras fluister ik het laatste woord. Ekster vindt het ongezond als mensen zich schamen. Hij kijkt mij aan als een waakhond maar laat zien wat er gebeurt als je fysiek contact maakt met iemand achter een groot buro waar je niet om heen kunt lopen.
`Je stoot je hoofd tegen de laaghangende lamp ' zeg ik.
`Precies. Je moet bij mij komen wonen.In Zuid-Frankrijk is alles relaxed.'
(later)
Hij: `...nog nooit zo gebeuld.... Elke dag om zes uur opstaan de hele dag werken in die bloedhete kankerhitte zonder ontbijt over hele hoge balken lopen en `s avonds zonder eten je bed inrollen met veel te veel drank in je pens.'
`Je doet net alsof je een gepredestineerd slachtoffer bent.'
`Wat lul je nou! Ik werk keihard!'
`Ik ook.'
Hij kijkt naar zijn lichaam en rolt zijn bovenarmspieren. Alle ledematen kunnen worden opgepompt maar na twee dagen rust zakken ze hoofdzakelijk weer in op de benen na. De benen zijn voor eeuwig ontwikkeld dankzij een voetbal. En hij zat op schaken en zeilen en toen hij dertien was vermoordde hij per ongeluk Kipje of Lapje een beest van het erf van de familie waar hij woonde. Na acht jaar stress was dat de druppel. Psychose op zijn dertiende het popje we kwamen er samen achter toen we de voorkamer schilderden. Brede voeten sterke knieèn sterke heupen zwembanden waar de ribbenkast zacht en open in rust lange en rechte spieren gehecht aan een goed ingestopte ruggegraat. Hij kan zijn solar plexus hoorbaar open laten knappen maar ervaart de wereld nog steeds fragmentarisch. Dan weer zus dan weer zo. Denk ik. Ekster heb ik gezegd alles wat op uur eindigt is dom. Partituur cultuur natuur frituur. Maar dus een aantal maanden geleden vertrok hij naar Frankrijk om te gaan werken als free-lance timmerman. En nu alweer thuis op zakenbezoek. Hij is een Europeaan! Hersens met een selectief geheugen zonder geweten en een narcistische persoonlijkheid in een brede ronde kop met slavische trekken omfloersd door donkere krullen haar. Een joegoslaaf óf de latere directeur van de AVRO dat waren de enige twee genetisch-biologische opties voor het vaderschap volgens Wreed Apekutje zijn moeder. In de eerste zomer reisde hij naar Zuid- Spanje om zijn moeder te forceren de naam van zijn vader te zeggen. Het was een biologische missie in stijl. Hij arriveerde met een vrouw aan elke arm helemaal latino cross-culturele concepten waar hij dan al jarenlang bewust mee bezig is. Hij was bhet land sterk voor in vele dingen. Maar met Petra Van De Kledingboetiek aan zijn linker en de hoogzwangere dochter van Joop aan zijn rechterarm riep hij : `Mama Mia'. De termiet kroop uit haar hol en krijste: `Wat moet je ga weg.' Gezien zijn hollandse neus denken zijn vrienden "Avro" maar naar de beender- en huidstructuur zeggen wij zelf "poesta". Ekster kan een kind van de sterren zijn hetgeen pelgrimages heeft opgeroepen in alle richtingen: fysiek mentaal astraal.
`Als ik mijn hele leven in de bouw had gewerkt ' begint hij ineens spijtig.
`Liefje, zeik niet zo ' zeg ik.
(later)
Hij: `Ze eten heerlijk tussen de middag. Goeie wijn soep vooraf desert na. Drie uur lang soms vier uur. Dan werken we `s avonds wat langer door. De moeder van de aannemer kookt voor ons. Pasta bouten spekken jams taarten ingemaakte vruchten. Alles eigengemaakt. De frans zwitserse keuken is subliem.'
Ik: `Geweldig. Heerlijk liefje. Jij boft.'
``s Avonds kookt de vrouw van de aannnemer ook. Maar daar mag ik niet bij zijn. Ik eet `s avonds een sandwich in een kroeg. Je hebt in Frankrijk geen koffieshops. Alleen cafés. Daarom zuip ik ook zoveel.'
Ik : ``s Middags een warme lunch en `s avonds een sanwiets heerlijk.'
`Mm `t gaat wel.'
O maar dit is verschrikkelijk. Wat wil hij: samen voor eeuwig koken op een campinggasje? Zoals tijdens onze rampzalige brommervakanties?
(later)
Ik: `Vertel eens wat je voor je ziet?'
Hij: `Wat bedoel je?'
Ik: `Onze toekomst.'
Hij:`Ik ga een boerderij in Zuid-Frankrijk beginnen. Jij kunt olijven inmaken en fruit.'
`En waar staat mijn computer? In de schuur?'
Laatste woord bijna uitgespuugd. Hij lacht.
`Nou ja ' zeg ik `Waar hebben we het over. Vooralsnog woon je in een tent op een camping.'
`Ik verdien veertig gulden per uur.'
`Voor een illegale buitenlander bravo. Maar je hebt geen garantie op officieel wit werk schreef je toch?'
`O maar ik lul zo een hele zooi opdrachten bij elkaar. Wat dat betreft is mijn aanwezigheid in de kroeg puur functioneel.'
Schatje. Hij lacht levenswijs. Zeer zeer aantrekkelijk zijn kin schuin omhoog.
`Je hebt geen geld geen papieren en geen verblijfsvergunning.'
`Heb ik niet nodig.'
`Je hebt geen huis.'
`Daar zorg ik voor dat zei ik toch.'
`Geen werk geen uitzicht op werk.'
`Hee Pella doe niet zo zwart man. Denk aan de Europese Eenwording.'
Die discussie wordt afgeketst door junglemuziek over de grachten luid als in een streetrave. Rechts van ons komt een rode speed-boat aanvaren - op doortocht naar de Vinkebveense plaasen van wat heet geblondeerde middenstanders in tanga slips. Van links een romantisch roeibootje met twee topless meisjes. De speed-boat zet zijn muziek nog harder en toetert mee op het ritme van de ritmebox. De meisjes gaan hoog en hard gillen hun ribbekastjes bewegen wild want de boot klotst op het water net als hun borstjes. Het hele terras glimlacht mild behalve Ekster. Hij tuurt over de versierde trapgevels aan de overkant. Denkt hij aan de wilde bidsprinkhanen die hem `s avonds in zijn tentje in slaap zingen? Ziet hij de eeuwige sneeuw op de bergtoppen de smaakvolle Zuid-Franse rust en droomt hij ons daarin onder? Maak ik een vergissing? Moet ik ervoor gaan? Het Katharenland? Gedragloos gedrag? Cultuurloze cultuur? Met Ekster een verscholen hut kraken elke avond vrij van vrijen bij een kampvuur in zijn armen van ons kind bevallen? En dan eigengemaakt ijs in zelfgebakken volkorenwafeltjes verkopen aan wandelaars? Aardbeien plukken hand en hand Ekster met een strohoed op en ik etcetera
Ik (lachend):
`Liefje vanuit een animalistisch romantisch standpunt is het heel mooi. Alleen.....'
`Maak je zinnen nou eens af.'
`Ik moet aan mijn carriere denken.'
`Wat maakt het nou uit of je hier niks doet of daar niks doet.'
`Okee het is uit.'
Hij pikt het niet en staat op.
`Ik ga weg.'
`Ik doe niet niks ' zeg ik dan `Ik ben een multi media schrijver.'
Hij loopt naar de fietsen.
`Liefje ' zeg ik `twee mensen moeten elkaar respecteren.'
`Je kunt toch ook bij mij in Frankrijk filmpjes maken?'
`Natuurlijk als ik geld had had ik mijn scripts geschreven liggend in het gras met een laptop op mijn schoot en tussendoor per helicopter al het cement laten aanrukken voor ons buitenhuis mijn nieuwe dokumentaire...'
`Leem ' zegt Ekster `Ik wil een huis bouwen van leem. Ik ga het bouwen bovenop een berg en ik neem één koe. Wijven zijn er niet welkom behalve als ze geen kapsones hebben. Dus niet zulke wijfelwijfjes zijn als jij.'
Wijfelwijfjes denk ik mooi woord mooi mooi mooi. `KOM!' gebied hij.
Ik kom. Heb ik onbewust behoefte aan autoriteit denk ik als we per fiets vertrekken naar Eksters kuthok in Oost om de nieuwe onderhuurder te ontmoeten. David Hammilton is zijn naam.

5 In de eerste was hij ziek en gek geweest tijdens de tweede raakte ik zwanger in de derde had hij mij al meerdere malen geslagen en midden in de vierde zomervakantie bleek ik te mogen kennismaken met één van zijn maîtresses. Het was uit - vanwege de gevonden condoom, Hysterisch Verpleegstertje, Miss Australiè en Roodhaartje - maar die ochtend hadden we zo'n gepassioneerd telefoongesprek gevoerd dat ik besloot om na college bij hem langs te gaan. Hij werkte als illegale aftrekpost zwart bij een reclameman als oppasser in een gallerie in de Lelystraat ditmaal ter bewaking van een unieke reeks van 1 ergonomische ligtrapfiets in egaal rode lakverf uitgevoerd en ontworpen door een bejaarde kunstenaar. Het was mooi weer een meisje met rood haar zit naast hem op het vensterbankje. Ik ben Anton Heyboer schreeuwt Ekster nog voordat ik van mijn fiets ben afgestapt. Anton Heyboer is ook een bejaarde kunstenaar en bekend vanwege zijn vele vrouwen. Kende hij geen betere voorbeelden van bigamisten en wat dacht hij trouwens wel niet; dat zijn kleine kromme geperverteerde geslachtje groot genoeg was voor twee paardestaartjes? En wie ben jij? vraag ik mijn hand uitstekend naar Roodhaartje. Tiktak. Binnen vier minuten zwaait Roodhaartje af. Wij kijken haar na vanaf het vensterbankje. Ik spreek heel kalm uit dat ik nooit had gedacht dat Ekster zich zou durven vertonen met een vriendin in zulke smakeloze kleren. Je bent jaloers zegt hij. Mijn emoties zijn mijn zaak zeg ik en steek een sigaret op. Hij loopt naar binnen. Als hij terugkomt maakt hij duidelijk de zaak te willen sluiten handelingen die hij secuur als Jack Nickolson verricht mij middels beleefde gebaren verzoekend op te staan en weg te gaan. Ekster stel ik voor laten we nog wat van deze warme zomerse namiddag genieten en een drankje drinken. Hij beweert terwijl hij de zonneschermen omhoog draait dat hij lekker rustig alleen naar huis wil gaan. Nou zeg ik dan wandelen we gezellig samen een stukje op. Nee gromt hij rot op bitch. Ik zeg: ik dacht dat je zoveel van me hield vanochtend belde je me nog met de urenlange mededeling dat je zoveel van me hield. Ik zei zegt Ekster dat we elkaar een jaar ofzo niet moeten zien eerst moet jij zijn afgestudeerd dan zien we daarna wel verder. Ik begin over de condoom die ik vond in mijn huis na de produktie in de provincie waar ik voor de taken spel regie en tekst had gekozen belangrijke sociale functies die een gezonde staat van zijn verlangen. Een openluchtvoorstelling op een tekst van Strindberg over een getrouwde vrouw die haar voortand verliest. Waarom niet op de Touwknoop met Roodhaartje intiem? En waarom had hij Miss Australiè zo nodig langs moeten sturen in de provincie? Miss Australiè die twee minuten voor de première mij influistert hoe jij en Roodhaartje in mijn kamer op mijn logeermatrasje... Jij bent zo paranoia zegt hij Miss Australiè was gewoon geïnteresseerd in jouw produktie. Ja gil ik ze vond het nodig om voor te doen hoe bang jij was dat ik thuis zou komen. Ik was inderdaad bang zegt hij omdat jij een boeketreeks bitch bent en Miss Australiè gewoon ook maar een meisje net als jij. Er zijn miljoenen Pella's Pella en Miss Australiè en ik zijn gewoon vrienden we hebben niet geneukt. Raaaaa schreeuw ik jij hebt Miss Australiè opzettelijk op mij afgestuurd net als Creatief Verpleegstertje om mijn zelfvertrouwen te verwoesten zodat ik nooit een geslaagde publieke persoonlijkheid kan worden. En zoiets doe je niet je gaat niet en je nieuwe vriendin in mijn huis ontmaagden en twee andere nieuwe mij onbekende vriendinnen langssturen terwijl ik bezig ben te werken. Dus je wilt geslagen worden zegt Ekster met de nadruk op "wil". Nee zeg ik eerst wil ik het hebben over Creatief Verpleegstertje. Wat nou lacht hij Creatief Verpleegstertje is van verleden jaar. Bovendien ze is nu toch zwanger van Dinges de bekende stadsschilder? Ja hijg ik en Dinges was de drummer van onze podiumband tijdens de produktie in de provincie. Creatief Verpleegstertje bleek zo opgewonden over de celdeling in haar binnenste dat ze niet alleen in Amsterdam wilde achterblijven en dus ging ze gezellig met ons mee de hele maand. Ik doe voor hoe Creatief Verpleegstertje met haar armen dramatisch om haar buikje op blote voeten en in zelfgemaakte neo-hipie wapperjurken wegliep van ons creatieve kamp om dertig uur achtereen alleen door een provinciaal bos te dwalen. Ik heb Dinges nog moeten overtuigen dat hij de foetus niet hoefde te laten weghalen zeg ik waarop Dinges mij wilde tongzoennen in het washok waar hij en ik samen borden droogden Dinges wilde dus tongzoenen maar ik ving net iets teveel subtekst op. "Het maakt toch allemaal niet uit" zei arme Dinges toen hij mijn middel vastpakte en zijn lippenpoort opende. Om zijn geloof in de toekomst te beschermen heb ik Dinges niks verteld van jouw affaire met Creatief Verpleegstertje. Maar het was toch zo dat Creatief Verpleegstertje ook van jou Ekster zwanger wilde worden meteen toen jullie elkaar ontmoetten in dat kleine cafeetje in die bruisende Jan Pieter Heyenstraat op de nacht dat wij ruzie kregen omdat de poes uit het raam was gesprongen helemaal gek wordend op drie hoog achter in de achterwijk?

? Ekster gromt en laat zijn tanden zien. Hij loopt naar binnen om het alarm aan te zetten. Hij heeft zijn haar geknipt. Eindelijk dat achterhaalde achterovergekamde domme kromme zwarte paardestaartje dat pathetische platte populistische paardestaartje weg. Altijd als het uit is gaat hij aan zijn uiterlijk werken het lijkt wel wetmatig bij mij doe je je best niet ik ben je Florence Nightinggale je tekort geschoten verzorgingsstaat. Hij gooit mij tegen de kunst-instalatie aan die hierdoor omwankelt en door de voorruit van de gallerie klettert die breekt. Ik lig er doorheen. Aan bloed denk je niet het eerste. Dan belt hij de verzekering en hierna de eigenaar. Een periode van transgressie. Hij loopt als een robot richting hoofdburo van politie naar de tramhalte. Ik drentel achter hem aan. Gezag dat sust en de staat die uitblust lees ik hoog op de stenen fries van het politieburo. Liefde is ook economie zeg ik ik haat het om verkeerde investeringen te doen. Ga weg zegt hij je maakt me gek. Nee jank ik jij maakt mij gek ik wil weten of jij mij methodisch molesteeeeeert. De communicatieve boodschap wordt intenser naarmate we het terras naderen waar zo blijkt achter de volle zomerse haag aan een tafeltje onder een parasol met een drankje Miss Mollig Roodhaartje zit.
`Pulp.'
`Nu moet je ECHT oprotten Pella.'
`Tulpenbollenpulp.'
`Roodhaartje is een kruik tussen mijn lakens niets meer.'
`Discourse! Reason! Cogitos!'
Hoe hij wegloopt richting Roodhaartje. Ik wil Roodhaartje zijn. De schaamte voor een publieke afgang die net wat lichter weegt dan het tranenreservoir. Hoe ik later op het toilet mijn ogen uitspoel terwijl Roodhaartje haar handen wast. Roodhaartje is groter dan mij. Hoe het grote stevige jonge meisje mij vol menselijk medelijden probeert te troosten door mij aan te kijken als een volgepropt konijn. Hoe schaamte op dat moment vanzelf versteende tot trots en de perverse sollidaire dwang haar te willen waarschuwen. Ekster was een psychopaat en zijn vrouw per defenitie een willige fokmerrie. Roodhaartje haalt haar schouders op. In Roodhaartje zie ik wellicht voor het eerst de voedende voordelen van de oppervlakkige onschuld. Het hart wordt zwaarder wellicht omdat er een rib gebroken is. Er loopt een zomerserveerster het toilet binnen iemand die ik ken van de opera van de abortus. Ik vertel haar het hele verhaal vanaf de abortus tot aan Roodhaartje hier. De krachtige mollige gezonde simpelheid van Roodhaartje die zich ergens onder het verhaal omdraait en wegslentert richting het zonnige terras. Roodhaartje wilde actrice worden. Net als de Zomerserveerster en Brabants Boerinnetje en mijzelf. Zelfs Dapper Bijstand Moedertje had een theateropleiding. Ik heb mij vaak afgevraagd wat deze connectie betekende. Hoe dan ook misschien niet op diezelfde dag maar wel tijdens dezelfde zomer en in datzelfde café bestel ik een koffie verkeerd bij een groot goudblond mannenbig in een enkellang schort over een slappe driekwart flanellen broek. De hele zomer lang ga ik dagelijks naar het terras om deze jongen te bekijken. Stop. Ik ben ontroerd over dit diepe persoonlijke inzicht. Pas vanaf Roodhaartje was ik een sexist geworden. Het individu op de barkruk in café de Buurvrouw dat Ik heet kan tot actie overgaan. Keesje zit aan de overkant. Jong blond lief beschaafd beleefd. Ik stap op Keesje af en ga naast hem zitten. Kus mij beveel ik. Keesje kijkt angstig. Ik leg uit dat ik domineer uit slachtoffersneurose. Hij heeft het tweede jaar gemist vanwege mij vertelt Keesje. Hij was erg door de uitzending ontdaan vertelde hij. Ach zei ik wie mist er niet het tweede jaar. Het tweede jaar van wat ook alweer? Lerarenopleiding geschiedenis. Mooi. En wilde hij wat drinken? Van boven de rivieren kwam hij toch? Bier? Opzichtig loop ik met slanke bruisende vaasjes langs Ekster en Brunette. Brunette heeft een stoïcijns gezicht een gelaat als een indrukwekkend dodenmasker. Over haar imborst kan ik op dat moment niets zeggen maar de kast zit ingepakt in een strak zwart dun wollen V-hals truitje. Groen zijden sjaaltje om de ranke blanke hals. Kort kapseltje met kruin en zijscheiding. Licht met gloss aangezette grote zachte totaal ontspannen lippen. Oogmake-up kan ik niet zien. Ekster speelt billart zoals ze doen in sommige bierreclames. Wanneer hun spelletje is afgelopen loopt Brunette naar buiten. Ik ga naar Ekster.
`Liefje ' zeg ik `Ontmoet Keesje.'
Ekster wurmt zich nors kijkend door de mensen en de rook en Madonna's Borderline naar buiten. Ik loop achter hem aan.
`Ekster jij bent jaloers is het niet grappig?'
Het leven is een foto-roman. Dag Keesje. Dag Kosmos! Buiten staat Brunette over haar fiets gebogen. Sleuteltje slotje. Ekster staat losjes rokend naast haar. Ik denk dat ze overleggen naar welk huis ze zullen gaan. Ik loop naar het einde van de steeg om vanaf een fysiek veilig kruispunt luidop mijn idee te verkondigen over de oorzaak van al het emotionele gezuig. Het komt door de vrouw die hem ontving van een man waarvan ze de naam niet wil vertellen waarschijnlijk omdat ze die niet weet; de vrouw die embryo'tje Ekster wilde laten aborteren en om die reden helemaal naar Stockholm afreisde om daar in het ziekenhuis na het intake gesprek en de vaginale testen en wellicht de slechte verdoving in het papieren ziekenhuiskostuum in de ogen te kijken van dokter Evald die de zoete vrucht juist wilde opzuigen. Have dinner with me zei de dokter. Op dat moment herstelde Apekutje haar geloof in de manheid en besloot ze het kind te laten leven. Drie maanden na Eksters geboorte - in de zomer van 68 - scheurt ze weg op haar Harley naar de onbeschaafde binnenlanden van Zuid-Europa om zich voorgoed te settelen in de doorstoken armen van een charismatische heroïnejunk. TIEN nieuwe kinderen mogen er in deze nieuwe fase van haar leven geboren worden TIEN broertjes en zusjes die ALLEMAAL Bijbelse namen kregen.
`Schreeuw niet zo' zegt Ekster, `Let op je eigen verhaal.'
Toen pas kwam de lucht in het vizier. Zwarte nachtvlekken in de lucht. Een zon moest ergens gewoon boven de horizon opgaan. Geen neon in de grachtengordel. De temperatuur is lauw de grachten zijn verlaten de lampjes op de bruggen branden niet meer geen kransen van licht in het water. Het wordt morgen. Ondanks onze luchtige zomerkleding klossen we zwaar de trap op. Het kan niet ontkend worden dat er een spanning hangt.
`Je bent boos om Keesje.'
`Waarom zou ik. Ik ben nooit jaloers. Dat weet je.'
Thuis maak ik met groeiend plezier terwijl het theewater kookt een zomerse fruitsalade met appel mango banaan rozenwater honing rozijnen kaneel citroensap boerenlandyoghurt en op het laatst nog enkele gebroken walnoten. Ekster is ondertussen een joint aan het fabriceren en heeft de nachtradio aangezet. Ik ga tegenover hem zitten mijn benen bungelen. Ekster vindt de vruchtenschotel lekker maar vraagt wel om suiker. Ik breng hem de suiker. Plus extra kaneel. Ekster plaagt mij met kleine blonde jongetjes. Ik laat een traan om ons rollenpatroon. Ekster haalt WC papier en begint mij te kietelen. Ik moet lachen. We gaan door het huis rennen en doen amateurjudo en stretching. We gaan elkaar zoenen. Sex terwijl Classic FM ons de mooiste jazz laat horen. The clock stops tikking the world stops turning everything but that flame in my heart that keeps burning o where is the love of my life I know that he alone can end the ache in my heart the call of my arms. Ik kom met mijn hoofd op Eksters borst hij masseert mijn nek ik reiki zijn zonnevlecht. Het slaapkamerraam staat open de wind vervoert de houtskoollucht van de kennelijk gebarbequed hebbende onderburen. Hun pittbul blaft. De radio blijft aan. The shadow falls in the hush of night while you're in my arms I feel your lipps so warm and tender my one and only love I give myself in sweet surrender my one and only love. Het gaat om tempo tempor tempora een after inner masturbatietaaltje. Er brandt een kaars de rode zomerzon komt blauw stil op...

versie 1999 een hoofdstuk

LIJK deco fictie door Ingeborg Houwen

Hoofdstuk 1

1. Op een ochtend in de maand juni van het jaar 1996, precies op het moment dat ik er een afspraak heb, loopt de misdadiger bij wie ik ben afgestudeerd langs de Mislukkelingen Centrale. Meneer E. flanneert over de Herengracht. Uit lobbyen? Subsidietje pakken? Ik ben geneigd mij te verstoppen achter een boom maar kon en wilde niet te laat komen bij een ambtenaar genaamd Drs. Krul en dus, als E's eigen bloemenmeisje, geboren in het verkeerde jaar, Sam Sheppard was maar een toneelstuk, huppel ik bij de Sociale Dienst naar binnen. In de wachtkamer zit een tweede mij bekende Nederlander, iemand door wie Ekster zich nog anaal liet penetreren in zijn bisexuele tienertijd; het is B. een multi-culturele mimende dj met een salsa programma op de lokale radio. Ik weet geen sociale oplossing als B. luidop roept: `Jij hier', en ouwehoer me er neurotisch doorheen tot B. wordt weggeroepen door een microfoon. Het is een mooie zomerochtend en ik zit in de wachtkamer van de Sociale Dienst op een plastic zitkuipje dat via een brede kunststoffen stang vastgesoldeerd zit aan andere plastic zitkuipjes en tezamen vormen deze kuipjes een circel. Wij zitten hier als geïnstitutionaliseerde kleuters die worden voorgelezen: in een sociaal democratisch kringetje. Alleen de juf ontbreekt. Zo zitten we hier. Behalve B. dan. B heeft luidop gezegd dat hij fraudeert door langer dan een maand op vakantie te gaan naar een exotisch eiland. Ik registreer de ruimte als een camera. Links staat een koffieautomaat en daarnaast, ineengezakt tegen de muur, zit een tandeloze oude baas die sabbelt aan een plastic bekertje. We zijn hier in de vierde wereld; een wereld waar de prijzen niet laag genoeg kunnen zijn. Rechts, een rij deuren in leuke moderne kleurtjes en grote dikke hippe kleuterplakcijfers. Zijn dit de verhoorruimtes? Gaat het daar gebeuren? Een vriendelijke kale opa achter de balie glimlacht als de paus achter zijn kansel. Hij voelt geen afkeer maar compassie.

Kamer zeven brengt rust. De ruimte is klein, eerder een stemhokje dan een kantoor, maar dat maakt dat het bureau prachtig uitkomt. Achter het bureau onder een laaghangende kamerbrede Tl-lamp zit een jongensbig met roodblond haar, een bril en gladde stevige rode wangen.
`Bastiaan Krul.'
`Pella Feddema.'
`Dit betreft een zogenaamd DMO.'
`Een doelmatigheidsonderzoek, dat had ik begrepen ja.'
`Dat betekent dat we wat gegevens willen bekijken.'
`Dat stond in het formulier ja.'
`Heeft u de papieren bij zich?
`Ja, natuurlijk.'
Ik zet mijn Blokker bewaardoos-voor-keuken-en-koelkast op het bureau.
`Er zit nauwelijks orde in. Sorry, ik heb een administratiefobie.'
Krul laat in zijn gezicht zien dat het niet erg is.
`Als alles maar volledig is. Mag ik je paspoort zien? Okee. Huurcontract? Mooi. Huurbetalings-bewijzen? Goed. Bewijs Van Inschrijving Arbeidsbureau? Onder die map daar misschien? Ja, daar is-ie. Ziekenfonds Polis? Okee. En, heb je nog gesolliciteerd of lopen er misschien sollicitaties?'
Ik wijs op mijn voorstel aan de Nederlandse televisieomroepen.
`Ik heb wat dingen op papier gezet die in de toekomst wellicht veel geld en aanzien zullen opleveren, als er tenminste een culturele coupe plaatsvindt. Met de bejaarde boswachters in het Media Park valt niet te onderhandelen.'
De jongen lijkt zijn lachen niet in te kunnen houden, bundelt mijn papieren en staat op.
`Ik ga deze gegevens inkijken en kopieren. Dan praten we daarna verder.'
Ik knik. Hij loopt de gang op. De deur bleef openstaan. Tien beklemmende minuten later stapt jongeman Krul weer binnen met een verassende waardigheid, twee plastic mappen onder zijn oksel geklemd. Hij gaat zitten, tikt de papieren aan tot een kaarsrechte stapel en kijkt mij recht in de ogen aan. Ik glimlach als een reclameposter voor Parijse parfum.
Hij :`Jij bent dubbel afgestudeerd in 1995 en 1996?'
Ik : `Inderdaad.'
Hij: `Je hebt twee opleidingen afgemaakt.'
Ik : `Ik heb Film en Televisie Wetenschap en de Rietvelt Academie gedaan. Autonome Audio Visuele Kunst.'
Mijn arbeidsconsulent knikt neutraal maar maakt zijn eerste aantekening.
Ik : `Dat betekent dat ik het liefst mijn eigen concepten vertaal in beeld en geluid, maar ik neem ook opdrachten aan. Niets is mij te dol, meneer Krul. Het is hooguit een kwestie van een jaar.'
`Wat bedoel je daarmee?'
`Dan ben ik rijk en beroemd en zijn jullie van me af.'
Krul kucht en kijkt met ingezakte kin mijn papieren in.
`En je vertoont elke week iets op het Kunstkanaal?'
`"De Jongen Jongen". Ik noem het Tele Visie.'
` Elke maand een aflevering tegen een klein honorarium.'
`Geef ik altijd netjes door.'
`Worden je filmpjes goed bekeken?'
`Ik hoor er zelden iemand over.'
`Ik heb zelf ook op een kunstakademie gezeten: de Akademie Voor Fotografie in Deventer.'
`Aha.'
`Ken je die akademie?'
`Natuurlijk.'
`Onze onderwijsachtergrond lijkt op elkaar, toch?'
`Deventer of Amsterdam, what's the difference.'
`Zal ik iets over mijzelf vertellen?'
`Natuurlijk, waarom niet.'
`Ik ben afkomstig uit een typisch rood nest. Een PVDA gezin. Het was niet zo vanzelfsprekend dat ik iets met kunst wilde doen. Veel te onzeker, enzo. Maar ja, ik moest en ik zou. Je kent dat heilige moeten misschien wel.'
Mijn lippen dreigen nu in te krullen van ergernis. Ironie is niet meer mogelijk. FFFF. Wat wil deze ambtenaar! Samen XTC slikken?
`Toen ik eenmaal klaar was in Deventer ben ik videoclips gaan maken voor TV West via een oom van mij. Ken je TVWest?' vraagt hij.
`Nee.'
`Mensen uit de omgeving van het Westland kunnen TV West op de kabel ontvangen.'
`Hoe heet uw oom?'
`Robert Jan Krul.'
Ik denk aan de Robert Jan van Pipi.
`Nooit van gehoord.'
`Oom Jan liet mij een paar dokumentaires maken over de tuindercultuur. Elke maand één.'
`Tuinder TV. How Nice.'
`Heel nice maar hoe ik ook probeerde, het lukte me niet om ergens anders ook opdrachten te krijgen. En één opdrachtje per maand van steeds dezelfde opdrachtgever is officieel onvoldoende voor een freelancer. Maar het meest vervelende vond ik dat ik niet genoeg verdiende om zelfstandig rond te komen. Op een gegeven moment was dat echt niet prettig meer. Ik merkte dat ik wat constructiefs wilde doen met mijn leven. Toen ben ik werk gaan zoeken via het Arbeidsbureau. Ik werk nu een jaar bij de Sociale Dienst en ik vind het een erg leuke baan. Wat ook fijn is is dat mijn vader trots is op mijn vaste aanstelling hier.'
Na deze volgt de klapper.
`Voordat ik hier ging werken heb ik ook een jaar een uitkering gehad,' zegt de ambtenaar.
Ik pak mijn sigaretten.
`Mag ik?'
`Nee. Maar van mij wel, hoor.'
Wanneer krijgt hij zijn bonus? Als ik emotioneel doorsla? O, Bassie, ik kan ook geen baan vinden in de kunstsector, O Bassie, maar terwijl jij alles doet om je eigen geld te verdienen, O Bassie, blijf ik stijfkoppig en verblind, O Bassie, heb je alsjealsjeblieft een omscholingscursus voor me? Moeten we naar dat punt toewerken? Fijne manager hebben ze bij de soos in de arm genomen, iemand die gelooft in het werken met confronterende voorbeelden. Mirror management. JEKKES. Wat uitermate stiekem en doortrapt van deze jongen om hieraan mee te werken. Geërgerd druk ik mijn sigaret uit.
Ik: `Wat een prachtig verhaal.'
Hij:`O ja?'
Ik: `En, wat is de bedoeling?'
Ik :`Waarom vertel je mij dit allemaal?'
Ik: `Het is toch ongebruikelijk voor een ambtenaar om persoonlijk te worden met zijn cliënten? Of zie ik dat verkeerd.'
Zijn gelaat heeft de uitdrukking aangenomen van een gekookte vis.
`Zou je het misschien leuk vinden als ik je wat werk van mezelf opstuurde?' vraagt hij dan.
Ik : `"Werk van jezelf opstuurde"?'
Hij :`Ik zou het leuk vinden om je wat materiaal te laten lezen van mezelf. Foto's, video's, treatments....'
Ik: `Ter beoordeling?'
Hij: `Ter vergelijking. Volgens mij heb jij er verstand van.'
Ik: `O, nou, eh, stuur maar wat. Je hebt mijn adres, ahum. Zijn we klaar?'
Bol kijkt in mijn papieren.
`Eén van je giro-afschriften is in Toulouse afgestempeld. Ben je in het buitenland geweest?'
`Eh, ja.'
`Op vakantie geweest?'
`Zoiets.'
`Werk?'
`Nee.'
`Hoe lang ben je daar geweest?'
`Twee weken.'
`Heb je daar een formulier voor ingevuld?'
`Een "formulier"?'
`Een vakantie-formulier. Mensen met bijstand moeten elke doordeweekse dag beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Je hebt recht op 12 dagen vakantie per jaar, de weekenden niet meegeteld. Als je weggaat moet je dat melden. '
`Op een vakantieformulier. Goed, dankuwel. Zijn we klaar? Ik heb een afspraak. Met mijn vriendje op het tarras.'
Mijn superieur negeert de provocatie, hopelijk uit wijsheid, en kijkt op zijn horloge.
`Het is wel goed,' zegt hij.
Ik wil hem een hand geven maar om elkaar de hand te kunnen schudden zouden we ons in een vreemde bocht moeten wringen, dit vanwege de laaghangende TL-lamp. Bas draagt een das, zie ik.
`Krijg ik geen reprimande?'
`Wat?'
`Slaag, lijfstraffen?'
`Sorry, ik begrijp je niet.'
`Grapje. Wat ik bedoel is: moet ik, ehm, niet aan het werk?'
`O, nee, nee, joh. Je zit hier pas een half jaar.'

Op woensdag 3 Maart1997 ontvangt Hoofdinspecteur Nijenbrand de voorgaande tekst via een zoekprogramma op zijn computer in het Politie Instituut. Hij herkent hierin met groeiende professionele belangstelling Sebastiaan Lol, die sinds drie dagen geregistreerd staat als lijk. De dag nadat Wilson Groenteboer het lijk had opgedoken was hij op bezoek gegaan bij de familie van het lijk, in een boerenbedrijf onder Alkmaar. Op maandag 1 maart arriveerde hij in een treintaxi met een Volks Krant onder zijn arm. Een agent dook buiten diensttijd een 18 jarig lijk op uit een sloot bij Waverveen, schreef de krant over de 28-jarige Sebastiaan Lol. De vader vond de tikfout afschuwelijk, zijn moeder kon nog niets voelen, een oom begon over de foto van de agent boven het bericht, en het samenzijn in de rouwkamer eindigde met een familie die fulmineerde tegen het Nederlandse gezagsapparaat. Met een Derrick-achtige aanwezigheid had hij iedereen onder verdenking gesteld, en in niets geprikkelt over de misdaad was hij teruggekeerd. "Big" was het eerst keyword dat hij intypte op de zoekmachine. En de twee andere: "bijstand" en "Amsterdam". Hij had gedacht aan "big" als het Engelse woord. En dat had te maken met de enquête onder alle uitkeringstrekkers die het lijk behandeld had; een slinger aan het onderzoek richting het veilige vaarwater van de grote sociale geldstromen. Zijn gedachten vormen zinnen. Vragen en antwoorden komen vanzelf, terwijl zijn ogen de tekst op het scherm aftasten. Rapport Pellema (de noemer waaronder hij inmiddels de gearriveerde teksten op had geslagen) wordt met een gemiddelde woordsneldheid geschreven; bestaat op dat moment uit ongeveer 50 K; de schrijftijd startte vlak na het actuele plaatsvinden van de moord: een dag of veertien geweest voordat Wilson in de krant kwam. Nijenbrand hoopte zo snel mogelijk Rapport Pellema door te kunnen drukken. Hier, zou hij willen zeggen, hier is het gezochte sociale kneusje met herinneringen aan het lijk. Het zoekprogramma was het anti-middel geweest tegen de oude hoofdkabel, het tetteren door de radio van de dulle en bovendien geheime medische feiten; het rode lipstickvette openbare geluid van "vijfdubbele overdosis heroïne" en "schot door het hoofd": de explosie aan infotainment die het lijk als fenomeen opriep.
Na deze gedenkwaardige woensdagavond verdwijnt hij voor drie dagen van het Politie Instituut, onder het mom van thuiswerk. Op donderdag belde commissaris Vroland dat hij vreemde signalen door had gekregen: officier Eidelskerk had de hoofdinspecteur achter zijn computer zien zitten alsof hij naar een belangrijke voetbalwedstrijd keek. Nijenbrand herkende de vriendschappelijke code (De Ajax Mentaliteit) en kondigde Rapport Pellema aan als een serie maatschappelijke goals. Inmiddels wilde hij politiepsychologe Martha Wisman uitkiezen om Rapport Pellema projectmatig te steunen, en ter voorbereiding van dat gevecht belde hij zijn moeder; een gesprek dat hij tapete om later te analyseren (zoals een vrouw haar ovulatie meet).
`Het verhaal leeft, mama, het beweegt onderaan de pagina's.'
`Jezus, Jeroen, je bent 33, het is midden in de nacht. Neem toch eens een vrouw! Val je nog op gothic? Volgens de ID komt het barokke barbaarse leven uit de jaren tachtig weer terug via een golf van neo gothic people uit New York. Doe daar iets mee.'
`Moeder, ik ben getrouwd. De tekst groeit in fasen, zoals het zelfbewustzijn. Het is prachtig. Heel vrouwelijk.'
`Pfff.'
`Mama, ga alsjeblieft achter je computer zitten, druk op Internet, en type: weeweeweepuntbackslashforwardslashdubbelepunthaatteeteepeepuntvlaggetjetorentjepuntrapportpellemapunt5punt1punt.'
`(....)'
`Op de Interface zie je hoe de tekst is opgebouwd. Heel simpel, in nummers onderverdeeld.'
`Jeroen, sorry, waarom typ je niet een rapport?'
`Mama, je praat als....hoe heet ie.. met zijn eeuwige belastingcenten. Ik ben je zoon. En praten werkt zo verhelderend op het zelfvertrouwen!'
`Jeroen, in naam van de Ouderen Partij, ik ben niet je secretaresse of je collega. Alsjeblieft, zoek het uit, laat me met rust.'
Altijd op het moment dat hij de hoorn neerlegde met zijn moeder, ervoer hij met terugwerkende kracht levensvrijheid, en waren het dat soort gedachten die hij als aftershave door wilde fluisteren in jonge onbedorven meisjesoren. Hij wist ineens zeker naar de Politie Academie te zijn gegaan omdat zijn moeder op Hill Street Blues geilde.

Op vrijdagavond nodigt Nijenbrand zichzelf uit bij politiepsychologe Martha Wisman. De dialogen kunnen figuratief worden ingevuld met beelden van een luxe werkkamer in een vrijstaand huis met achtertuin in de Vondelparkbuurt.

(in de tuin)
`Martha! Ik heb de moord opgelost.'

(in de keuken)
`Het betreft een achterafadresje op een Spaanse site, en vraag me niet waarom. Gastvrijheid kan een verklaring zijn voor de locatie van mijn ontdekking. Maar die positie doet er nu niks toe. Het gaat om de pure inhoud.'

(op de bank)
`Ik heb een hekel aan Internet. Internet is opgeklopt gezeik. Wat me stoort is dat gepreek over een nieuwe orde. Geef mij niet het gevoel dat de mensheid verder komt met telecommunicatienetwerken en software programma's. '
`Niet zeiken Martha, dit is geen software spelletje, geen visueel spektakel, geen commerciële instelling, het is een geschreven tekst op het Internet, een tekst die elke dag wordt aangevuld. Het is dus een verhaal dat groeit in twee tijden: in die van ons allemaal en die van haar in het verhaal. Beide processen interesseren me omdat beiden in verbinding staan met het lijk, en de moord oplossen dat is nu eenmaal onze taak. Vind je het niet boeiend? Is het geen pracht ouverture?'
`Hoe kom je aan al deze gedachten?'
`Dit onderzoek wordt mijn bijdrage aan de forensische wetenschap. Pella is een startende freelancer. We zien haar in deeltje één een controlebezoek afleggen bij de Amsterdamse Sociale Dienst. In deel drie wordt het jongensobject geïntroduceerd. Je kent die mop over pornofilms consumerende stekelbaarsvrouwtjesvissen?'
`Stop. Nijenbrand, dit kan niet. Deze dwarsverbinding mogen we niet leggen.'

(scrollend achter de computer)
`Overbewust trutje houdt politiekoppel van werk.'
`Yes! Krantenkoppen! Constructief denken, geschiedenis schrijven! Hollands hoofdinspecteur lost moord op via Internet en bevrijdt Nederlands politieapparaat in één klap van negatief imago. Gezagscrisis in één keer opgelost. Martha, we werken aan een wereldzaak en staan aan het prille begin van een prachtige ervaring. Hier zie je hoe de tekst is ingedeeld: heel simpel in nummers.'
`Geen plaatjes! Alleen maar letters!'
`Jezus Martha, lees dan!'
`In dit trage saaie tempo, zonder één enkele echte aanwijzing op tenminste beraming van moord?'
`Goed. Je gelooft erin.'

`Wat gebeurt er in het volgende hoofdstuk.'
`Deeltjes, noem ik het. Deeltje vier gaat over drugsdealers. Ekster verhuurt zijn huis onder aan een relatie van de buren, mensen van wie bekend is dat het dealers zijn in harddope. '
`Nog geen reden om een bon uit te schrijven.'
`Maar het verhaal is nog niet afgelopen. Een man wordt later byzonder indringend beschreven. David Hammilton is zijn naam.'
`David Hammilton van de Hammilton Rating Scale?'
`Een hint van de schrijfster, hoe dan ook.'
`Hoe weet je dat?'
`Omdat er een klassieke criminele figuur wordt geïntroduceerd, omdat Sebastiaan Krul specifieke overeenkomsten vertoont met ons lijk. De tekst is ons spoor.'
`En dan?'
`Dan niks eigenlijk. De heldin ontvangt een ansichtkaart van haar arbeidsconsulent uit Oostenrijk.'

`Wie is Brunette?'
`Roodhaartje Op Het Terras is een flashback die wordt opgeroepen op het moment dat Ekster, uit jaloezie op Keesje, een oude flirt van Pella, flirt met Brunette in café de Buurvrouw.'
`Televisietje! Hoe lang kennen deze mensen elkaar?'
`Ze onderhouden contact sinds Tsjernobiel en de Golfoorlog, de Bosnië-crisis en de Val Van De Berlijnse Muur: sinds het jaar1990. De avond in café De Buurvrouw vindt plaats in de zomer van1996.'
`Nijenbrand, waarom zeg je niet gewoon dat deze mensen achtentwintig zijn en emotioneel ongerijpt.'
`Waarom wel?!'
`Nijenbrand, schreeuw niet zo alsjeblieft.'
`Wisman kraak niet steeds mijn affectionele intenties af, of leg anders uit wat je bedoelt met je platte populistische uitspraken. Ze verblijft in het kruipende nu. Wat wil je: er is uiteindelijk een mens gedood. Gaan we pragmatisch worden Martha? Er is niets tussen hemel en aarde, niets helemaal niets? Geen greintje magie? Je ne renaissance pas?'

`Noemt ze dit haar vriend uitschelden?'
`Maar zo is het natuurlijk ook niet gegaan.'
`Fictie dus.'
`Hetgeen niet betekent dat alles verzonnen is. Waar het om gaat is dat ze deze informatie blijkbaar kwijt moet aan de lezers, de surfers op het net.'
`Ja ja.'
`Mooie communicatie toch'
`Nijenbrand, je lijkt op het mannetje van PTT Telecom, die denkt door de boodschap heen te moeten entertainen. Ondertussen luister je niet naar mij. Waarom schrijft de auteur zo omslachtig als dat wat zij beweert verband houdt met een moord?'
`Martha, lees eerst even iets over het sexleven van deze mensen.'

`Een meisje dat klaarkomt met haar hoofd op je borst. Blauwe rode zomerzon. Ik ga morgen niet sporten.'
`Hierna volgt deeltje vijf: een roerende afscheidsscene op het station. Ik noem dat het einde van het Eerste Bedrijf. Het Tweede Bedrijf begint met een aantal personen die een rol zullen spelen in het grote einddrama. Het woord `einddrama' is letterlijk geciteerd uit de tekst en gaat natuurlijk over de moord. Het Tweede Bedrijf echter laat helaas de toch al trage chronologie los en resulteert in een eindeloos retrospectief geschakel. Het verleden opgevat als een diepe zwarte onkenbare afgrond, vindt zij haar weg moeiteloos naar beneden alsof ze het duistere traject vele malen gelopen heeft.'
`Bijbels. Het lijkt wel het literatuurclubje van Mevrouw Vroland. Heeft de site veel hits?'
`Geen idee, goeie vraag.'

(Martha's vriendin vraagt of beide politiemensen een ontbijtje willen hebben. Flinterdunne pannekoekjes met eigengemaakte notenvulling en koffie met warme melk. Martha zaagt onder het ontbijt door over het sexuele.)

LABYRINTH

home - M@GAZIJN - colofon
(GE)ZICHT- email SHUNT

sponsor http://www.ruebarree.com